10 lutego 1906 roku w stoczni HM Dockyard w Portsmouth HMS Dreadnought po raz pierwszy zetknął się z falami, rozpoczynając nową erę w rozwoju marynarki wojennej. Przez kolejne 40 lat dominacja pancerników uzbrojonych wyłącznie w ciężkie działa uczyniła je najpotężniejszymi jednostkami swoich czasów. Możemy dyskutować o różnicach w projektach okrętów poszczególnych narodów oraz o taktyce floty zarówno podczas I, jak i II wojny światowej, jednak nikt nie zbudował więcej drednotów niż Royal Navy.
Czym były drednoty i HMS Dreadnought?
Drednoty to klasa pancerników, które zrewolucjonizowały marynarkę wojenną na początku XX wieku. Wprowadzały jednolite uzbrojenie składające się z ciężkich dział dużego kalibru oraz nowoczesny napęd turbinowy, co czyniło je szybszymi i potężniejszymi od starszych jednostek. HMS Dreadnought, zwodowany w 1906 roku, był pierwszym okrętem tego typu i nadał nazwę całej generacji pancerników. Jego przewaga technologiczna zainicjowała wyścig zbrojeń między największymi flotami świata.
Znaczenie HMS Dreadnought
„Dreadnought” był konstrukcją rewolucyjną. Był pierwszym pancernikiem z jednolitą artylerią główną dużego kalibru (all big gun), dzięki czemu miał przewagę w masie salwy i zasięgu ognia nad dotychczasowymi pancernikami, pierwszym na którym zastosowano turbiny parowe w miejsce maszyn parowych potrójnego rozprężania, dzięki czemu był szybszy niż ówczesne pancerniki i mógł utrzymywać taką prędkość dłużej, pierwszym, na którym zainstalowano najbardziej zaawansowany technologicznie w tym okresie system kierowania ogniem. Jego pojawienie się spowodowało, że istniejące dotychczas okręty pancerne stały się przestarzałe, i stało się cezurą nowej ery rozwoju pancerników i zbrojeń morskich.
Pod względem wartości bojowej „Dreadnought” był równoważnikiem 2-3 wcześniejszych pancerników. Od jego imienia okręty, które zbudowano w oparciu o jego design, nazywano „drednotami”, zaś te, które odesłał do lamusa – „predrednotami”. Mimo tego, że już po kilku latach, w związku z wprowadzeniem do służby jeszcze większych pancerników, które nazwano „superdrednotami”, uzbrojonych w działa o większym kalibrze i zasięgu, przewagi „Dreadnoughta” odeszły w przeszłość, żaden z okrętów nie wywarł większego wpływu na rozwój techniki wojennomorskiej – stawia to ten okręt wśród najbardziej znaczących okrętów w historii marynarki.
Koniec ery drednotów i ich następcy
Choć drednoty stanowiły trzon flot wojennych w pierwszej połowie XX wieku, ich znaczenie zaczęło maleć wraz z rozwojem lotniskowców. Bitwa o Midway w 1942 roku udowodniła, że przewaga na morzu zależy od lotnictwa pokładowego, a nie od potężnych dział pancerników. W efekcie drednoty stopniowo ustępowały miejsca lotniskowcom, które stały się nowymi dominującymi jednostkami na oceanach. Ostatnie pancerniki służyły jeszcze w ograniczonych rolach w okresie zimnej wojny, ale ich era definitywnie zakończyła się w drugiej połowie XX wieku.
