Marynarka Wojenna Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej (IRGC Navy) oficjalnie włączyła do służby jednostkę określaną mianem „lotniskowca dla dronów” – Szahid Bahman Bagheri (C110‑4). Uroczystość odbyła się w Bandar-e Abbas w lutym 2025 roku. Okręt, powstały w wyniku przebudowy komercyjnego statku Perarin z 2000 roku, stanowi nowe osiągnięcie irańskiego programu modernizacji floty morskiej IRGC.
Uroczystość i kluczowe dane
W ceremonii wzięli udział najwyżsi rangą dowódcy Korpusu Strażników Rewolucji, w tym kontradmirał Alireza Tangsiri i generał dywizji Hosejn Salami. Podczas oficjalnych przemówień podkreślano imponujący zasięg operacyjny okrętu – nawet 22 tysiące mil morskich – który ma umożliwiać długotrwałe misje z dala od portów macierzystych. Na pokładzie Bagheriego widziano co najmniej cztery śmigłowce i trzy bezzałogowe statki powietrzne.
Szahid Bahman Bagheri ma długość około 240 metrów i szerokość 32 metrów. Zakres modyfikacji przeprowadzonych w stoczni Iran Shipbuilding & Offshore Industries Complex Company (ISOICO) obejmował m.in. dodanie hangarów na drony, pomieszczeń magazynowych, infrastruktury do obsługi śmigłowców i zaplecza socjalnego. Pokład lotniczy liczy 180 metrów długości i 18 metrów szerokości.
Jednocześnie irańskie media informują, że także inne jednostki tego typu – podobnie jak Bagheri – powstały w wyniku gruntownej przebudowy statków cywilnych, zwłaszcza kontenerowców i masowców. Dzięki temu, przy relatywnie niewielkich nakładach finansowych, udało się przekształcić je w okręty zdolne do przenoszenia bezzałogowych aparatów latających i śmigłowców. Proces konwersji obejmował przede wszystkim wzmocnienie konstrukcji, dodanie pokładów lotniczych, hangarów i magazynów, a także wyposażenie w systemy obsługujące drony. W ocenie obserwatorów taka praktyka stanowi odpowiedź na ograniczenia budżetowe oraz sankcje, które utrudniają Iranowi pozyskiwanie nowoczesnych okrętów wojennych z zagranicy.
Jeśli chodzi o szczegółowe parametry techniczne, irańskie źródła wskazują, że nowo powstałe „dronowe lotniskowce” osiągają prędkość sięgającą około 20 węzłów, w zależności od zastosowanej modyfikacji napędu. W większości przypadków silniki wysokoprężne wykorzystywane wcześniej w statkach cywilnych zostały zmodernizowane bądź wymienione na nowsze modele produkcji lokalnej lub zagranicznej, co ma zapewnić jednostkom wystarczającą moc do prowadzenia operacji poza Zatoką Perską. Z kolei ładowność – pierwotnie przystosowana do transportu towarów – po przebudowie i dodaniu hangarów na drony wciąż pozostaje znaczna, co pozwala na zabranie odpowiedniej ilości paliwa, uzbrojenia oraz sprzętu niezbędnego podczas długotrwałych misji.
Mimo publicznej prezentacji co najmniej jednej takiej jednostki, Teheran utrzymuje znaczny poziom dyskrecji w sprawie dokładnej liczby „dronowych lotniskowców” należących do IRGC. Eksperci i analitycy wojskowi (w tym publikacje branżowe takie jak „Jane’s Defence Weekly” czy niezależni obserwatorzy śledzący obrazowania satelitarne) spekulują, że może ich być od dwóch do nawet kilku. Fakt, że Bagheri został pokazany oficjalnie, wskazuje jednak na to, iż nie jest to wyłącznie jednorazowa inicjatywa, lecz element szerszej strategii rozbudowy potencjału morskiego w Iranie.
Możliwości operacyjne
Zdaniem przedstawicieli IRGC, nowa jednostka została opracowana z myślą o obsłudze dronów bojowych i rozpoznawczych. Oryginalna nadbudówka statku, rozciągająca się na całą szerokość kadłuba, pozostała w dużej mierze niezmieniona, co jednak może ograniczać manewrowość podczas startów i lądowań bezzałogowców. Mimo to według dowództwa IRGC zalety w postaci dużej ładowności, hangarów i magazynów przewyższają potencjalne niedogodności.
Wraz z uroczystym wprowadzeniem Bagheriego do służby irańskie media zaprezentowały nową odsłonę projektu Ghaher-313 – pierwotnie ogłoszonego jako myśliwiec stealth. Obecnie funkcjonuje on pod nazwą JAS-313 i występuje w kilku wersjach, różniących się rozmiarami i przeznaczeniem. Część z nich może pełnić funkcję amunicji krążącej jednorazowego użytku. Według dostępnych materiałów wszystkie warianty mają być zdolne do współpracy z nowym okrętem.
Kontekst modernizacji floty
Szahid Bahman Bagheri jest kolejnym elementem rozbudowy potencjału morskiego IRGC, który działa niezależnie od marynarki wojennej regularnych sił zbrojnych Iranu (Artesz). Koncepcja „dronowego lotniskowca” ma umożliwić siłom irańskim zwiększenie obecności na dalszych akwenach i prowadzenie zróżnicowanych operacji – od misji rozpoznawczych po uderzeniowe.
W ostatnich tygodniach Iran intensywnie prezentuje dokonania swojego sektora obronnego. Oprócz Bagheriego zaprezentowano m.in. bazę rakietową z pociskiem manewrującym Ghadr-380 oraz nowy pocisk balistyczny Etemad. Ujawniono również okręt wywiadu elektronicznego Zagros, należący do marynarki wojennej (Artesz).
Wprowadzenie do służby tego rodzaju okrętu oczywiście rodzi pytania o jego skuteczność w rzeczywistych warunkach bojowych, zwłaszcza w konfrontacji z siłami dysponującymi konwencjonalnymi lotniskowcami. Irańskie władze przekonują, że Bagheri to dowód na rozwój rodzimego przemysłu stoczniowego oraz zwiększone możliwości projekcji siły w regionie, choć wszyscy zdają sobie sprawę, że pojęcie lotniskowca jest tutaj używane znacząco na wyrost. To bardziej przykład tego, że pewne technologie i rozwiązania w epoce dronów stają po prostu coraz bardziej powszechne. Oś podziału na świecie ponownie przebiega w potencjalne gospodarczym. Mamy tych, którzy w kwestii uzbrojenia stawiają na rozwiązania tanie i masowe oraz takich, którzy stawiają na technologiczne majstersztyki. Irański „bieda lotniskowiec” może wpisywać się w tę pierwszą kategorię, choć jedno trzeba mu tutaj chyba przyznać – nawet jeżeli przebudowanie masowca na lotniskowiec dla dronów może powodować rozbawienie w zderzeniu z mniejszymi państwami Iran ma możliwość projekcji siły o jakiej jeszcze niedawno nie był w stanie marzyć.
I to stosunkowo tanim kosztem.
ps. o tym okręcie jako pierwszy napisał w Polsce chyba p. Andrzej Pawłowski na stronach Konflikty.pl. Polecam jego artykuł jako uzupełnienie do powyższego oraz sam portal jako rzetelne źródło wiedzy.
